11 Eylül 2014 Perşembe

Erkek Hemşire Olur mu?


Aslına bakarsanız ‘erkek hemşireler’ zaten vardı da. 1999 yılından itibaren üniversitelerin hemşirelik yüksek okullarına erkek öğrenci alınmaya başlanmıştı. Çünkü kanunlarda, bu bölüme erkek öğrencilerin girmesini engelleyen bir madde yoktu.

Ancak, okullarını bitiren ‘erkek hemşireler’ işe giremiyorlardı. Sebebi de 1940′ lardan kalan Hemşirelik Kanunu’nun 3. maddesinin ilk fıkrasında “Türkiye’de hemşirelik sanatını bu kanun hükümleri dahilinde hemşire unvanını kazanmış Türk kadınlarından başka hiç kimse yapamaz.” yazmasıydı.

YÖK de ne yapsın; çareyi ‘üniversitelerin hemşirelik bölümlerine erkek öğrenci alınması durdurmakta’ bulmuştu, ama 1999 ile 2003 yılları arasında hemşirelik okullarına kaydedilen ve okullarını bitiren yüzden fazla ‘erkek hemşire’ yasadaki bu ibare yüzünden hemşirelik yapamıyor, boş geziyorlardı.

Yeni çıkan kanun sayesinde hem eski mezunların işe girmeleri mümkün olacak ve hem de hemşirelik okullarına yeniden erkek öğrenci alınması da mümkün olacak.
Ancak bir sorun daha var.

Sağlık Komisyonu, erkeklerin hemşire olmasına imkan sağlayan yasa teklifini benimsedi, ama erkek hemşirelere isim bulamadı.

Gazetelerde yer alan haberlere göre, komisyon toplantısında uzun uzun erkek hemşirelere ne isim verileceği tartışıldı. AKP’ li Şerif Birinç, hemşirenin cinsiyet içeren bir kelime olduğunu vurgulayarak erkek hemşireye başka isim bulunmasını istedi. Anavatanlı Muzaffer Kurtulmuşoğlu, ‘hemşir-hemşire’ önerisi yaptı. Sağlık Bakanı Recep Akdağ ise bu mesleği icra edenler için hemşire adının yerleştiğini belirterek, “Başka isim veremeyiz, tutmaz” dedi.

ERKEK HEMŞİRELERE İSİM ARANIYOR

Türk Dil Kurumu Sözlüğü’nde hemşirenin Farsça bir kelime olduğu belirtilip iki anlamı olduğu yazılmış. Birincisi, kız kardeş, bacı. İkincisi ise diplomalı hasta bakıcı kadın.

Türk Dil Kurumu’ nun internet sitesinde yer alan bir açıklamada da ‘’Hemşire sözünün, meslekî eğitim almış, hekimle iş birliği yaparak hastaya bakan sağlık çalışanı anlamında olduğu ve ‘erkek hemşire’ sözünün kullanılmasında bir sakınca bulunmadığı” bildiriliyor.
Ben de aynı kanaatteyim. Hemşire bir meslek ismi, bugüne kadar sadece kadınların yaptığı bir meslek olması bir şeyi değiştirmez.

‘Kadın doktor’ gibi, ‘bilim kadını’ gibi, erkek hemşire de pek âlâ kullanılabilecek bir terim.

Kadın subay… kadın asker… kadın ombudsman… kadın seyis… kadın şoför… kadın pilot… kadın hakem…yok mu?

'Erkek hemşireler Türkiye'de bir ihtiyaç'


Şu anda Türkiye'de 97 bin civarında hemşire görev yaparken Sağlık Bakanlığı bu sayının 2023 yılına kadar iki katına çıkarılmasını hedefliyor. Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) raporlarına göre Amerika ve Avrupa'da 100 bin kişiye 730 civarında hemşire düşerken Türkiye'de bu sayı 130'larda kalıyor.
Hemşirelik alanında Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK), kaldırılan erkek hemşirelik kontenjanı 2006'da hatasını anlayarak tekrar hemşireliğe erkek öğrenci alınmasına karar verdi. Hemşirelik Yüksekokulu akademisyenleri ise "Hemşirelik artık kadın mesleği değil, istihdam için erkek hemşirelere de ihtiyaç var." açıklamasında bulunuyor. Akademisyenler, erkek öğrencilere seslenerek, bu bölümü seçmeleriyle birlikte gerek özel sektör gerekse devlette iş imkanlarının çok rahatlıkla olabileceğini işaret ediyor. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmada ise hem akademisyenlerin hem de kadın hemşirelerin meslekte erkekleri de yüzde 80 oranında görmek istemesi talebin gerekliğini gözler önüne seriyor.
Türkiye, erkek hemşirelik konusunda henüz yabancı olmasına karşın, Amerika ve Avrupa'da bu meslek dalında erkeklerin varlığı da ön plana çıkıyor. Çünkü çalışma şartları ve cinsiyet ayrımcılığının kaldırılmasıyla birlikte erkekler de artık sağlık alanının önemli parçalarından hemşirelik mesleğine yöneliyor. 4 yıllık eğitim verilen hemşireler, sadece hastanelerde değil, bakanlık bünyesinde ya da kurumlarda görev alabiliyor. Hatta Türkiye'de hemşirelik yüksekokullarının artmasıyla birlikte buralarda akademisyen olarak da istihdam edilebilme imkanlarına kavuşuyor. Fatih Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu öğretim görevlileri Demet Aktaş ve Nesibe Yeşilçam, Türkiye'de hemşire ihtiyacına işaret ederken, artık bu alanda erkeklerin de rahatlıkla görev yapabileceğini söylüyor. Fatih Üniversitesi'nin sağlık alanında önemli bir yerinin olduğuna dikkat çeken Aktaş ve Yeşilçam, erkeklerin ön yargılarını kırarak, istihdam imkanının çok olduğu bu bölüme erkeklerin de rahatlıkla girebileceğini belirtiyor. Dünyanın birçok yerinde erkek hemşirelerin bulunduğunu hatırlatan Aktaş ve Yeşilçam, Türkiye'de de artık erkek hemşirelerin görev yapabileceğini söyledi. Sağlık hizmetlerine talebin her geçen yıl arttığına ve devletin de buna göre politikalar ürettiğini aktaran Fatih Üniversitesi öğretim görevlileri, "Erkek hemşireler ile birlikte hastalar tercih etme hakkına sahip olabilecek. Hemşirelik beden gücü de gerektiriyor ve erkekler de bu alanda önemli bir rol görev alacak. Ayrıca erkek hemşirelerin olması meslekte işbirliğini de olumlu yönde etkileyecek." açıklamasında bulundu.
Fatin Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu'nun Türkiye'de önemli bir yeri bulunduğuna vurgu yapan Aktaş ve Yeşilçam, "Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi'nin bulunması, İngilizce eğitim verilmesi, öğrenci değişim programlarıyla birlikte yurtdışında mesleklerini geliştirmeleri üniversitemizin avantajlarından sadece birkaçı. Ayrıca kütüphane hizmetleri ve sağlık sektöründe önemli isimlerin üniversitemizde bulunması, hemşirelik bölümü öğrencileri için mesleki noktada önemli bir fayda sağlayacak." dedi.

Türkiye’de erkek hemşire imgesi


Sağlık bakımı sistemi içinde önemli bir yeri olduğu kabul edilen hemşirelik, sağlıklı/hasta
bireyi tüm boyutları ile bir bütün olarak ele alan tek sağlık disiplinidir. Hemşireler, insanın,
fertilizasyondan (döllenme) ölümüne değin süren yaşamın tüm evrelerinde esenlik-sağlıkrahatsızlık-hastalık ve ölüm dizgesinin herhangi bir noktasında rol ve sorumluluklar
üstlenmektedir (Kaya, 2006). Bu özelliklerinin yanı  sıra hemşirelik, tüm dünyada kadınların
baskın olduğu mesleklerden biridir ve insanoğlunun var oluşu ile başlayan hemşirelik, kadının
şefkatli, şifa verici rolü ve doğasında bulunan fedakarlık ile özdeşleşmiştir (Tezel ve ark.,
2008; Yavuz ve Dramalı, 1997).
Hasta ve düşkünlere yardım ile başlayan hemşirelikte, erkekler tarihin ilk dönemlerinde rol
almış, hatta bu dönemde kadınlar, ya erkeklerin gerisinde kalmışlar ya da erkekler ile işbirliği
yaparak bu mesleğin uygulayıcıları olmuşlardır. Tek tanrılı dinler döneminde ilk örgütlü hasta
bakım hizmetini, Dekon adı verilen erkekler, Dekones adı verilen kadınlarla birlikte
gerçekleştirmişlerdir. Ortaçağda ise hemşirelikte yaşanan karanlık dönemin ardından St. John
Şövalyeleri hemşirelik bakımı ile uğraşmışlardır. Her dönemin önemli politik ve sosyal
olaylarından etkilenen hemşirelik,  Florence Nightingale’e kadar, erkeklerin çoğunlukta
olduğu bir sağlık disiplini özelliğini taşımıştır. Fakat bu dönemden sonra kadınlar,
hemşirelikte baskın cinsiyet haline gelmişlerdir (Mackintosh, 1997; Romem ve Anson, 2005;
Şentürk, 1985).
Ülkemizde 1954 yılında çıkarılan hemşirelik kanunu, erkek hemşire yetiştirilmesine olanak
tanımayan bir yasal düzenlemeydi (Resmi Gazete. Sayı: 8647. 02.03.1954 tarih ve 6283 nolu
Hemşirelik Kanunu). 50 yıldan fazla bir süre yürürlükte kalan bu yasa, günümüzün
gereksinimlerine yanıt vermediğinden ve hemşireliğin meslekleşmesine ket vuran “bir kadın
mesleği” olduğuna ilişkin maddeyi barındırdığından, Ocak 2007’de resmi gazetede
yayımlanan “Hemşirelik Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile değiştirilmiştir
(Resmi Gazete. Sayı: 26510. 02.05.2007 tarih ve 5634 nolu Hemşirelik Kanununda Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun). Böylece 2007’de yapılan yasal düzenlemeler ile hemşirelikte
cinsiyet ayırımı ortadan kalkmıştır ve böylece günümüzde erkekler, yasal olarak hemşirelik
mesleğinin bir üyesi olabilmektedir.

onuç olarak, ülkemizde 2007 yılında güncellenen hemşirelik yasasının sonucu olarak,
erkekler, hemşire unvanı alabilmektedir. Türkiye’de hemşirelik hizmetini kadın hemşirelerden
almaya alışkın olan toplumun, bu konuda bilgi sahibi olup olmadığı önemli bir sorundur. Aksi
takdirde bireyler sağlık bakımı sistemine başvurduklarında erkek hemşire ile karşılaşacaklar,
bu durum da farklı sorunların gelişmesine neden olabilecektir. Bu nedenle ilk adım olarak, bu
yasa değişikliğinin topluma yansımalarını irdeleyen çalışmalara bir an önce başlanmalıdır.
Öte yandan tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de, toplumun hemşirelik imgesini inceleyen
çalışmalar yapılmıştır (Arthur ve Randie, 2007; Çınar ve Demir, 2009; Natan, 2009; Takase
ve ark., 2001; Takase ve ark., 2006; Tzeng, 2006). Bu çalışmalara, toplumun erkek hemşire
imgesini belirlemeye yönelik araştırmaların eklenmesi bir zorunluluk haline gelmiştir.  Bu
doğrultuda araştırmayı yönlendiren sorulara aşağıda yer verilmiştir:
1. Araştırmaya katılan bireylerin sosyo-demografik özellikleri (yaş, cinsiyet, medeni
durum, eğitim durumu, mesleği, gelir durumu, yaşamının önemli bir bölümünü geçirdiği
Türkiye bölgesi) nelerdir?
2. Araştırmaya katılan bireylerin Sağlık Bakımı Sistemi ile ilişkilerini tanımlayan
özellikleri (sağlık ile ilgili bir alanda çalışma durumu, ailesinde herhangi bir sağlık çalışanının
bulunma durumu, ülkemizde mesleğinde ün yapmış bir hemşire lider tanıma durumu,
herhangi bir nedenle hemşirelik hizmetinden/bakımından yararlanma durumu, ülkemizde
hemşirelik mesleğine erkeklerin de katıldığını bilme durumu ve bu bilgiyi nasıl edindiği)
nelerdir?

Hemşirelik Staj Bakım Planı Örnekleri

Hemşirelik Bakım Planı Örnekleri

HEMŞİRELİK TANISI
AMAÇ
HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ
1.AĞRI

1.Ağrının nedeni ,ağrıyı azaltan ve arttıran faktörlerin tanınmasını sağlamak.                    2.Ağrının azaltılmasını veya sonlandırılmasını sağlamak.

1.Bilgi  eksikliğini gideriniz.İlgili etyolojik ve risk faktörleri değerlendirilir ve izlenir.                                               
 a-Biliniyorsa ağrının nedenleri ve süresi  açıklanacak.   
b-Yapılacak işlemlerden önce kısaca bilgi verilecek.     
c-Bağımlılık korkusunu  azaltmak için doğru bilgi sağlanacak.                                                      2.Kişinin ağrıya tepkisinin ,kabul edildiği gösterilecek.      
a-Ağrının varlığı onaylanacak.                                      
b-Ağrıya ilişkin konuşmaları dikkatlice dinlenecek.        
c-Ağrının gerçekten olup olmadığını tanımlamak için değil,daha iyi anlamak için değerlendirildiği iletilecek. 
 3.Ağrı ya da ağrı tedavisi hakkında yanlış anlamaların olup olmadığını belirlemek için aile değerlendirilecek. 
4.Bireyin ağrısını arttıran ya da azaltan nedenler tartışılacak.                                                               
  a-Aile üyeleri kendi aralarında kaygılarını paylaşma konusunda cesaretlendirilecek.                                   
b-Ailenin ağrıya ilişkin şüpheleri olup olmadığı değerlendirilecek.                                                       
c-Ağrı olmadığı zamanda da ilgi göstermeleri için aile cesaretlendirilecek.                                                 
5.Gün boyunca dinlenme fırsatları ve geceleri kesintisiz uyku olanağı sağlanacak.                                     
6.Akut ağrı sırasında(ağrılı işlemler) dikkati dağıtmak için zor olmayan bir yöntem öğretilecek.(sayı saymak,müzik dinlemek,ritmik olarak nefes almak vb.)                          
 7.Ağrıyı rahatlatıcı invaziv olmayan yöntemler öğretilecek.
 a-Gevşeme(sırt ovma,masaj,sıcak banyo vb.)               
b-Deri uyarımı(sıcak/soğuk uygulama)                    
8.Order edilen analjeziklerle kişinin en üst düzeyde rahatlaması sağlanacak.                                  
9.Analjezik uygulamasından 30dk sonra etkinliği değerlendirilecek.Analjeziklerin,solunum depresyonu ve yan etkileri yakından izlenir.                                           
10.Ağrı tanılama ve takip formuyla hasta takip edilecek.  
11.Ağrı ile birlikte hastada görülen diğer belirtiler gözlemlenecek.(terleme,bulantı,kusma,pupillalarda değişiklik,göğüs ağrısında EKG değişikliği vb.)        
12.Ağrı basınçla ilgili olduğunda uygun pozisyon verilir,musküler gerginlik azaltılır.                           
13.Ağrı kontrol ilaçları, hastanın uykusunu ve istirahatini bölmeyecek şekilde planlanır.

1.AĞRI                      (ÇOCUKLARA YÖNELİK GİRİŞİMLER)

1.Ağrının nedeni ,ağrıyı azaltan ve arttıran faktörlerin tanınmasını sağlamak.                    2.Ağrının azaltılmasını veya sonlandırılmasını sağlamak.

1.Çocuğun ağrı deneyimi değerlendirilecek.             a-Çocuğun ağrıyan yerini göstermesi istenecek.      b-Ağrıyı azaltan ve arttıran faktörler sorulacak.          c-Korku ve yanlızlığın ağrıyı arttırıp arttırmadığı değerlendirilecek.                                         2.Doğru söylenerek aşağıdaki konular açıklanacak.  a-Ne kadar acıtacak?                                            b-Ne kadar sürecek?                                             c-Ağrıyı ne azaltacak?                                   3.Tehdit edilmeyecek.(''Sakin olmazsan eve gidemezsin'' gibi)                                          4.Ebeveynlere onlar varken ,çocuğun daha çok ağlayabileceğini fakat güveni sağlamada onların burada olmalarının önemli olduğu açıklanacak.        5.Çocuğa işlemin gerekliliğini,onu iyileştirebileceğini açıklayarak ,işlemin kolayca yapılabilmesi için;sakin olmasının önemli olduğu belirtilecek.Eğer canı yanarsa ağlayabileceği ya da elinizi sıkabileceği belirtilecek.                                                             6.Doğruyu söylemenin önemi ebeveynlere öğretilecek.(Örnek: ne zaman ayrılacakları,ne zaman geri dönecekleri vb.)                                                 7.İşlemden önce ve işlem sırasında ne düşündüğü ve niçin böyle düşündüğünü paylaşması istenilecek.       8.İşlemin bittiği hemen söylenecek.                           9.Ağrı ile iyi başa çıktığı belirtilerek ;çocuğun gösterdiği dayanma gücü
ödüllendirilecek.(Örnek:Kahramanlık madalyası,şeker ,balon vb. )



2.ANKSİYETE

1.Kendi anksiyetesini ve başetme yöntemlerini tanımasını,psikolojik ve fizyolojik rahatlıkta artma sağlamak.

1.Anksiyete düzeyi belirlenecek.                 
2.Rahatlığı ve güvenliği sağlanacak.(Örnek:Sakin ve yavaş konuşulacak ,empatik yaklaşım sergilenecek vb.)                                                                         
3.Uygunsa gerilimi azaltabilecek aktiviteler sağlanacak.                                               4.Yapılan her işlem öncesi hasta / hasta ailesi bilgilendirilecek, tedavi / bakıma katılımları sağlanacak.                                                  
5.Hasta ve ailesi  endişelerini ,duygu ve düşüncelerini açıklamak için cesaretlendirilecek.                      6.Doktorun orderı ile uygun girişim yapılacak.

2.ANKSİYETE              (ÇOCUKLARA YÖNELİK GİRİŞİMLER )

1.Kendi anksiyetesini ve başetme yöntemlerini tanımasını,psikolojik ve fizyolojik rahatlıkta artma sağlamak.

1.Basit yaşa uygun terimler,basit araçlar kullanılarak olaylar açıklanacak.                                             2.Alışık olduğu objeler bulundurmasına izin verilecek. 
3.Güven verici bir ilişki kurulacak.                    
4.Duyguları ifade etmeye cesaretlendirilecek. 
5.Ebeveynlerinin yanında olması sağlanacak.   
6.Çocuğun öfkesini;kabul edilebilir bir şekilde ifade etmesine izin verilecek ve buna cesaretlendirilecek.(Örneğin ; koridorda dolaşma , yüksek sesle konuşma vb.)

2.ANKSİYETE              (YAŞLILARA  YÖNELİK GİRİŞİMLER )

1.Kendi anksiyetesini ve başetme yöntemlerini tanımasını,psikolojik ve fizyolojik rahatlıkta artma sağlamak.

1.Kişinin kaygıları ortaya çıkarılacak.(Örnek;Finansal ,güvenlik,yaşam ortamları)                               2.Anksiyete genel girişimleri

3.RİTM BOZUKLUĞU           *Sinüs Taşikardi                 *Atrial Fibrilasyon         *Ventriküler Erken Atım *Ventriküler Taşikardi  *Ventriküler Fibrilasyon                                                                                                                   


1.Hasta yatak istirahatine alınacak.                        
2.EKG çekilecek.                                              
3.Doktor istemiyle monitorize edilecek ve ritm açısından takip edilecek.                                                    4.Aritminin tipi  ve hemodinamik parametreler açısından üzerindeki etki değerlendirilip doktora haber verilecek.    
5.Atrial fibrilasyonun tromboemboli riski açısından hasta gözlemlenecek.                                                 6.Doktor istemine göre medikal tedavi uygulanacak. 
7.Hastaya gerekli bilgilendirmeler yapılarak anksiyetesi azaltılacak.

4-BESLENMEDE DEĞİŞİKLİK

1.Yeterli ve dengeli beslenmeyi sağlamak

1.Diyetisyen ve doktor ile iletişime geçilecek.                                                           2.Enteral ,parenteral beslenme varsa ürün, veriliş hızı, miktarı, sıklığı, kalori miktarı,toleransı kontrol ve kayıt edilecek.                                                                                                 3.Bulantı kusma varsa gerekli önlemler alınacak.                                                              4.Yeterli ve dengeli beslenmenin önemi anlatılacak.


4-BESLENMEDE DEĞİŞİKLİK (Çocuklara Yönelik Girişimler )

1.Yeterli ve dengeli beslenmeyi sağlamak

1.Beslenme sırasındaki solunum hızı ve yorgunluk belirtileri söylenecek                          
2.Çocuk sık aralıklarla ve küçük öğünler şeklinde beslenecek.                                      
3.Diyetisyen ve aile ile iletişime geçilerek sevdiği yiyecekler verilecek.                              
4.Güvenlik için kesici,batıcı bardak, çatal vs. kullanılmayacak.                                    
5.Biberon ile besleniyorsa  biberonun ve emziklerin sterilizasyonunu sağlanacak.                    
 6.Emzik deliği çocuğu yoracak kadar küçük ,aspire edecek kadar büyük olmayacak.              
7.Beslerken bebek/çocuk uygun pozisyonda olacak.                                                 8.Beslenme sırasında ve sonrasında gazı çıkarılacak.                                                   9.Açılan mama uygun koşullarda korunacak.                                                                       10.Anneye anne sütünün yararları anlatılacak ,emzirmeye teşvik edilecek.                   
11.Anne emzirmeden önce ve sonra el yıkama ve meme ucu temizliği konusunda eğitilecek.

5.BİLGİ EKSİKLİĞİ

1.Hasta ve yakınlarının doğru bilgilenmesini sağlamak.

1.Hastaya hastalığı hakkında gerekli bilgiler verilecek.                                                    
2.Soru sormasına fırsat verilecek.                                                                                3.Güvenli ve etkili iletişim ortamı sağlanacak.                                                                     4.Hasta ve yakınlarıyla işbirliği sağlanacak.                                                                     5.Hasta yakınlarına ;Hasta ve ailesi Eğitim Kayıt Formu doğrultusunda eğitim verilecek ve kaydedilecek.

6.BULANTI KUSMA

1.Bulantı -kusmanın giderilmesi.              2.Hastanın iştahın açılması

1.Aldığı -çıkardığı takibi yapılacak.                                                                                2.Kusma ile çıkan içeriğin renk ve miktarı kaydedilecek.                                             3.Aspirayonu önlemek için uygun pozisyon verilecek.                                                     
4.NG kapalı ise açılıp drenaja bırakılacak.                                                                       
5.Sık sık  ve az yemesi sağlanacak.                                                                     6.Diyetisyenle  görüşerek menünün sevdiği  yemeklerden oluşması sağlanacak.                
7.Doktor istemine göre antiemetik tedavi uygulanacak.                                                   8.Kusma sonrası ağız bakımı verilecek.

7.DEHİDRATASYON RİSKİ

1.Sıvı volüm eksikliğini gidermek.

1.Vital bulgu ,aldığı çıkardığı ve kilo takibi yapılacak.                                                  2.Doktor istemine göre elektrolit takibi ve tedavisi yapılacak.                                       3.Dehidratasyon belirti bulguları (deri,mukoz membranlarda kuruluk , deri turgorunda azalma ,zayıf ve hızlı nabız,idrar renginde koyuluk) gözlenecek ve kaydedilecek.                              4.Doktor ve diyetisyenle görüşülerek uygun diyet verilecek.                                              5.Deri cilt ve doku bütünlüğü açısından kontrol edilecek, cilt bakımı sağlanacak.



8.DİARE RİSKİ

1.Normal sıklık ve kıvamda gaita yapmasını sağlamak.

1.Hastanın normal barsak alışkanlığı değerlendirilecek.                                            2.Hastanın günlük defekasyon sayısı rengi miktarı ,kokusu değerlendirilecek ve hemşire notlarına kaydedilecek.                                                                                           3.Hastanın mahremiyetine özen gösterilecek.                                                                4.Diyare gelişmiş ise                                                                                                          a-Aldığı/çıkardığı takibi yapılacak.                                                                                        b.Hasta dehidratasyon belirti ve bulguları açısından gözlemlenecek.                                        
c.Hasta enteral besleniyorsa doktoru ile iletişime geçilecek beslenme hızı düşürülecek ya       da mama değiştirilecek.                                                                                                   d.Gerekirse doktora danışılarak beslenmeye ara verilecek.                                                    
e.Normal besleniyorsa yağsız ,lifsiz yumuşak diyet ile beslenmesi sağlanacak.                       
f.Yeterli sıvı alımı sağlanacak.                                                                                              g.Her defekasyon sonrası temizliğe dikkat edilecek perine bakımı ve cilt bakımı verilecek.

9.DIŞKI TUTAMAMA /KAÇIRMA (İNKONTİNANS)

1.İnkontinansı kontrol altına almak.

1.Önceki boşaltım alışkanlığı,diyeti ve yaşam şekli değerlendirilecek.                                    
2.Uygun ve tutarlı bir boşaltım zamanı ayarlanacak hastanın durumuna göre gerekli sıklıkta tuvalete gitmesi sağlanacak.                                                                                             3.Dışkı hacmini azaltmak için laksatif etki yapan gaz yapan lifli besinler diyetisyen ve doktor işbirliği ile  kısıtlanacak.                                                                                                     4.Dışkılama zamanı,dışkılama özelliği ,dışkı sayısı kaydedilecek.                                           
5.Yeterli sıvı alımı değerlendirilecek.                                                                                    6.Her defekasyon sonrası perine bakımı verilip deri bütünlüğü korunacak.                        
7.Hasta / ailesi konu ile ilgili eğitilecek ve eğitimler kayıt altına alınacak.

10.DOKU BÜTÜNLÜĞÜNDE BOZULMA

1.Cilt bütünlüğünü korumak.2.Ağız mukozası bütünlüğünü saglamak

1.Cilt bütünlüğü ve ağız  içi degerlendirilecek                                                                 .2.Cilt temiz ve nemli tutulacak gerekirse nemlendirici uygulanacak.                                 
3.Hastanın durumuna göre gerekli sıklıkta ağız bakımı verilecek.                                         
4.Dudaklar nemlendirilecek .                                                                                          5.Yatak çarşaflarının temiz kuru ve kırışıksız olmasına özen gösterilecek.                           
 6.Kan dolaşınını hızlandırmak için aralıklı masaj yapılacak aktif pasif hareketler uygulanacak.   7.Gerekirse havalı ya da antidekübit yatağı kullanılacak .                                            
8.Bebek ve cocuklarda elektrotların yerleri her gün değiştirilecek.                                   
9.Vücut bakımı verilirken cilti  tahriş edici girişimlerden kaçınılacak.                               
10.Bası yarasının önlenmesi ve tedavisi talimatına uygun girişimler yapılacak.

11.DUYUSAL -ALGISAL DEĞİŞİMLER

1.Duyusal kayıpları erken saptamak hastanın bu kayıpları kompanse etmesini sağlamak

1.Beşduyu ile ilgili değerlendirme yapılacak.                                                                      2.Görme problemi varsa hastaya gören taraftan yaklaşılacak nesneler görebileceği şekilde yerleştirilecek başını çevirerek etrafı gözlemlemesi sağlanacak.                                       
3.Sıcak-soğuk algılama problemi varsa  hasta güvenliği için çok sıcak ve soğuktan korunacak. 
4.Hasta güvenliği ile ilgili önlemler alınacak.                                                                5.Hasta ve ailesine eğitim verilecek.

12.ELEKTROLİT DENGESİZLİĞİ

1.Elektrolit dengesini sürdürmek.            2.Oluşabilecek komplikasyonları önlemek (Aritmi,hipotansiyon)

1.Vital bulgu,Aldığı/çıkardğı,sıvı miktarı ve kilo takibi yapılacak.                                      
2.Sıvı elektrolit dengesizliklerini gösteren belirti ve bulguları (Yüksek ateş,uykuya eğilim,halsizlik,deri turgorunda bozulma,nabız ve tansiyon düzensizlikleri vb..)gözlemlenecek. 
3.Doktor istemine göre elektrolit takibi yapılacak,tedavi uygulanacak ve hastanın tedaviye cevabı gözlemlenecek.                                                                                            4.Bulantı kusma varsa doktor istemindeki antiemetik ilaç uygulanacak.                     
5.Kontrendike değilse sıvı alımı desteklenecek.

13.EMBOLİ

1.Tromboemboli gelişimini önlemek

1.Hastayı tromboemboli belirtileri ve bulguları acısından gözlemlenecek.                                  
a.periferik nabızları kontrol edilecek.                                                                                     b.Extremitelerin hareket düzeyini hassiyet,ağrı,kızarıklık vb ile değerlendirilecek.      
2.Pulmoner emboli belirti ve bulguları [ani gelişen dispne,taşipne,hypotansiyon ,taşikardi,jugular venlerde dolgunluk ,siyanoz,huzursuzluk ]gözlemlenecek                   .3.Aritmi yönünden takip edilecek.                                                                       4.Antiembolik çorap giydirilecek.                                                                               5.Fizyoterapistle işbirliği yaparak 
*Yatak içi aktif -pasif haraketler uygulanacak ,erken mobilizasyon ile hasta desteklenecek.                                                                         6.Hastada 5 duyu ile ilgili değişiklikler rapor edilecek.                                                           7.Doktor istemindeki antikoagülan tedavi uygulanacak

14.ENFEKSİYON RİSKİ

1.Olası enfeksiyonları ve pnömoni gibi komplikasyonları önlemek.   2.Mevcut enfeksiyonları kontrol altına almak.  3.Sekonder enfeksiyon gelişimini önlemek

1.Düzenli aralıklarla vital bulgular takip edilecek.                                                     2.Pansuman ,yara yerleri,temizliğine dikkat edilecek  .                                                     3.Gereksiz tanısal ve tedavi işlemleri yapılmayacak.                                                               4.Günlük olarak katater giriş yerlerindeki ve insizyon bölgesindeki kızarıklık,şişlik,agrı,sıcaklık ,trombofilebit gibi enfeksiyon belirti ve bulguları gözlemlenecek kayıt altına alınarak doktora bildirilecek.                                                                                                                5.Gerekli durumlarda kültür örnegi alınacak ve doktor istemine göre tedavisi uygulanacak.       
6.EL YIKAMA  talimatına uygun haraket edilecek.                                                              7.Pnömoni ve komplikasyonları önlemek için                                                                        a. hastaya ılık içecekler içirilecek.                                                                                       b. fizyoterapistle işbirliği yapılarak derin solunum ve öksürme egzersizleri uygulatılacak.       
8.Ziyaretçi kısıtlaması yapılacak                                                                                      .9.Hastanın diyeti diyetisyenle konuşularak kalori ve protein açısından zengin olacak sekilde planlanacak.                                                                                                                  10.Enfeksiyonun bulaşıcılığı ,nedenleri ve riskleri konusunda hasta ve ailesi egitilecek.

15.HAREKET KISITLILIĞI

1.Erken ve yeterli mobiliasyon .                     2. Yatak istirahatine bağlı komplikasyon gelişimini önlemek

1.Hastaya hareket kısıtlaması konusunda gerekli acıklamaları yaparak başlangıçta agrı olabilecegini söyleyerek psikolojik destek saglanacak.                                                   2.Fizyo terapist ile işbirliği yapılarak uygun aktivite programının etkin bir şekilde uygulanması saglanacak.                                                                                                                      3.Hasta konstipason .v.b komplikasyonlar açısından  gözlemlenecek                                    
4.Hasta bası yarası açısından gözlemlenecek ve bası yarasının önlenmesi ve tedavisi talimatı dogrultusunda izlenecek.                                                                                       5.Düşme riskine karşı gerekli önlemler alınacak.

16.HİJYEN EKSİKLİĞİ

1.Bireysel temizliği ve rahatlığı sağlamak

1.Bazı işlevleri yapmakta zorlanıyorsa destekleyerek yapmasını sağlayacak.                       
2.Hastanın hijyenik ihtiyaçları belirlenecek.                                                                           3.Ağız bakımı verilecek veya dişleri fırçalanacak.                                                                   4.Hasta yatağa bağımlı ise ihtiyaç ve alışkanlıklarına göre tüm hijyenik gereksinimleri karşılanacak.                                                                                                                  5.Pijama ve gecelik değiştirilecek.                                                                                 6.Hastanın mahremiyetine özen gösterilecek

17.HİPERTERMİ

1.Vücut sıcaklığını normal sınırlara indirmek ve korumak

1.Yeterli sıvı alımının önemi kontrendike bir durum yoksa öğretilecek.                                
2.Aldığı -çıkardığı sıvı takibi yapılacak.                                                                                  3.Oda ısısı düşürülecek.                                                                                                  4.Fazla /kalın giysileri çıkarılacak giysilerin pamuklu olması sağlanacak.                             
5.Düzenli aralıklarla vücut ısısı kontrol edilecek.                                                                  6.Soğuk uygulama ve  doktor istemine göre antipiretik uygulanacak.                           
7.Doktor istemine göre kültür alınacak ve isteme uygun antibiyotik tedavisi uygulanacak

18.HİPOTERMİ

1.Vücut sıcaklığını normal sınırlara çıkarmak  ve korumak

1.Düzenli aralıklarla vücut ısısı kontrol edilecek.                                                          2.Hasta örtülecek gerekirse ısıtıcı battaniye kullanılacak.                                                     3.Vücut sıcaklığını koruyacak giysiler giydirilecek.







19.İDRAR TUTAMAMA/KAÇIRMA

1.İnkontinansı kontrol altına almak.

1.Günlük idrar miktarı,miksiyon sıklığı,kaydedilecek,nedeni araştırılacak.                 2.İnkontinans tipi belirlenecek (glob,taşıma tipinde inkontinans  veya kalıcı kateterden sonra belirlenecek).                                                                                                       3.Eliminasyon düzenlemek için 2 saatte bir veya gerektikçe ördek veya komod kullanılacak.    4.Doktor ile iletişime geçilerek uygunsa sıvı kısıtlaması yapılacak.                                5.Perine bakımı verilecek cilt doku bütünlüğü yönünden kontrol edilecek.                  6.Mesane sondası uygulanan hastalarda idrar torbası mesaneden 30 cm aşağıda tutulacak.    7.Enfeksiyon belirti ve bulguları takip edilecek.                                                                      8.Hasta ve ailesine inkontinans konusunda eğitim verilecek.                                        9.Mesane sondası uygulaması sonlandırılması açısından hasta sürekli değerlendirilecek.

20.İLETİŞİMDE BOZULMA

1.Etkili iletişim kurmasını sağlamak.

1.İletişim güçlüğünün şekli belirlenecek.(Okuyamama,konuşamama,duymama,tekrarlayamama,uygun kelimeyi bulamama vb. )2.Konuşurken yüz hastaya dönük duracak.                                                               3.Cevabı ''Evet'' ya da ''Hayır' olan kısa ,basit sorular sorulacak.                                    4.Yavaş konuşulacak ve cevap vermesi için zaman tanınacak.                                  5.Hatırlamaya çalıştığı kelimeyi kendisinin bulması için fırsat ve zaman tanınacak .   6.Alternatif iletişim yöntemlerinden yararlanılacak[Resim,kağıt,kalem v.b.].                   7.Beden dili kullanılarak sözel iletişim desteklenecek.                                                 8.Aileye iletişim sağlamada bilgiler verilecek.'

21.KAN BASINCI DEĞİŞİKLİĞİ

1.Hastanın durumunun gerektirdiği kan basıncı düzeylerini saglamak.

1.Tansiyon takibi yapılacak ve hastanın durumunun gerektirdiği kan basıncı değerlerinden sapmalar doktora haber verilecek.                                                                                
 2.Doktor istemine göre aldığı-cıkardığı sıvı ve diürez takibi yapılacak.                             3.Hipotansiyon varlığında alt ekstremiteler yükseltilecek.                                                     4.Hasta pozisyon değişimi ve mobilizasyon konusunda bilgilendirilecek.                                 5.Doktor istemine göre medikal tedavi uygulanacak.                                                              6.Diyet ve düzenli ilaç kullanımı hakkında bilgi eksikliği giderilecek.

22.KAN ŞEKERİ DÜZEYİNDE DEĞİŞİKLİKLER

1.Kan şekeri düzeyininormal sınırlarda ttmak,değişiklik olursa tedavisini sağlamak

1.Kan şekeri düzeyi takip edilecek.                                                                             2.hipoglisemi belirti ve bulguları takip edilecek.(terleme, titreme,çarpıntı,şuur   bulanıklığı,halsizlik,sinirlilik.                                                                                           3.hipoglisemi saptanmış ise;                                                                                                   a.Doktora bildirilecek doktor istemine göre uygulama yapılacak                                             .b.Diabet hemşiresi ile iletişime geçilecek,hasta ve yakınları bilgilendirilecekler.(diabet tanısı,komplikasyonları ,insulin enjeksiyonu ve yaşam şeklindeki değişiklikler konusunda .4.Hiperglisemi yönünden takip edilecek.                                                                            5.Hastanın durumuna göre kan şekeri değerindeki sapmalar doktora haber verilecek.

23.KANAMA RİSKİ

1.Kanama belirti ve bulgularını erken tanımak.2.Oluşabilecek kanamaları önlemek

1.Doktor istemine göre trombosit ,Htc,Hb kontrolü için kan örneği alınacak.                             2.Hastayı travmalardan korunacak.                                                                                   
 3.IM enjeksiyonlardan kaçınılacak ,yapmanız gerekiyorsa ince uç kullanılacak.                       4.IV katater takarken dikkatli olunacak turnike fazla sıkmayacak.                                   5.Ağızdan ,rektal yolla ve idrarla kan gelip gelmediği deri altı kanamaları dikkatle gözlemlenecek,hasta eğitilecek.                                                                                  6.Gizli (internal)kanama belirti ve bulgularına karşı uyanık olunacak.(korku  ,endişe,huzursuzluk,susuzluk,soguk ve solgun deri,vücut ısısının süşmesi ,tansiyon düşmesi,kulakta çınlama).                                                                                       7.İnsizyon yeri pansumanları ,kanama yönünden gözlemlenecek.                                      8.Drenden gelen miktarın kontrolü dikkatli bir şekilde yapılacak.Gelen miktar beklenenden fazla ise doktoruna haber verilecek.                                                                     9.Kanamaya neden olabilecek herhangi bir uygulama yapılacaksa ,gerekli önlemler doktor istemiyle hazırlanır.                                                                                                10.Antikoagülan kullanılan hastaların PT,aPTT ve INR  takibi yapılacak.Sonuçlar doktoruna bildirilecek.

24.KONSTİPASYON RİSKİ

1.Konstipasyon gelişimini önlemek ,gelişmişse gidermek

1Hastaneye yatmadan önceki defekasyon alışkanlığı sorgulanacak.                                      2.Her gün karında distansiyon ,agrı ve defekasyona cıkıp cıkmadığı sorgulanıp takip formuna yazılacak.                                                                                                              3.Diyetisyenle işbirliği yaparak,posalı yiyeceklerede yer verilen bir diyet programı uygulanacak.                                                                                                                  4.Kontrendike degil ise sıvı alımı desteklenecek.                                                        5.Kontrendike degil ise erken mobilizasyon saglanacak.                                                        6.Belirli aralıklarla komod/wc 'ye oturtulacak.                                                                        7.LH 'de doktor istemindeki Laksatif/sulu lavman uygulanıp etkisi gözlemlenecek.                    8.Hasta mahremiyetine özen gösterilecek.

25.ÖDEM

1.Sıvı volüm fazlalığını önlemek

1.Vital bulgu ,aldığı -çıkarttığı ve kilo takibi yapılacak.                                                      2.Diyetinde tuz kısıtlamasının önemi anlatılacak.                                                          
3.Deri cilt ve doku bütünlüğü açısından gözlemlenecek.                                                         4.Ödemli bölge yüksek tutulacak ve travmalardan korunacak.                                                 5.Doktor istemine göre diüretik uygulanacak.                                                               
 6.Doktor istemine göre elektrolit yapılacak.

26.PERİFERİK DOKU PERFÜZYONU

1.Erken farketmek tedavi edilmesini sağlamak

1.Ekstremite tek taraflı ısı artışı,ödem,ağrı yönünden değerlendirilecek.                            2.Periferik iskemi yönünden değerlendirilecek.(ciltte solukluk,periferal nabızlarda alınamama)   3.Order edilen varis corabı giydirilecek(paralize bacağa).                                               
 4.Hasta mümkün olduğunca erken mobilize edilecek(oturtma ve yürütmek).                          5.Tromboz gelişirse ekstremite elevasyonu yapılacak.(masaj ve fizyoterapi yapılmayacak).     6.Ekstremite sıcak tutulacak ve travmalardan korunacak.(pozisyon ve destekle vb)

27.TRAVMA RİSKİ                          (Düşme yaralanma)

1.Hastayı travmalardan korumak

1.Hasta güvenliği prosedürü uygulanacak.                                                                     
2.Hasta ....................degerlendirme talimatı (düşme talimatı).                                                          3.Gerekli önlemler alınacak.                                                                                                                     4.Hasta kaldırmadan önce denge kontrolü yapılacak,ortostatik hipotansiyona dikkat edilecek.
 5.Ayakta denge kontrolü yapıldıktan sonra uygun yardımcı araç ile yürütülecek.                        
6.Güvenli  bir çevre oluşturulacak.(Batıcı,kesici aletler uzaklaştırılır,yatak kenarları yastıkla desteklenir).                                                                                                                                            7.Hastanın bilinci degerlendirilecek.(yer,zaman,kişi,olay oryantasyonu).                                  
 8.Hastaya takılı kataterlerin güvenliği sağlanacak.                                                                              9.Lüzum halinde Doktor order ile hasta kısıtlandırılacak.                                                                    10.Kısıtlama bölgeleri kısıtlama takip formu dogrultusunda kontrol edilecek.                             
11.Aileye kısıtlama konusunda detaylı bilgi verilecek.                                                                
12.Doktorun order ettiği tedavi uygulanacak.

27.TRAVMA RİSKİ                        (Düşme yaralanma)                           COCUKLARA YÖNELİK GİRİŞİMLER

1.Hastayı travmalardan korumak

1.Ebeveynleere bebek ve çocukların yeteneklerinde hızlı değişimler olduğunu ve önlemler almaları gerektiği anlatılacak.                                                                                                                                   2.Küçük çocukların devamlı izlenmesi ebeveynlerle konuşulacak.                                                   3.Bakınız travma riski (Genel girişimler)

28.UYKU DÜZENİNDE BOZULMA

1.Hasta yeterli ve rahat uyuduğunu ifade edecek.

1.Hastanın daha önceki uyku alışkanlıkları öğrenilip bunlar dikkate alınacak.                         
2.Hastanın mümkün olduğunca gündüz uyuması engellenecek.                                                    
 3.Gece uyumasını engelleyecek etkenler ortadan kaldırılacak.(Ses,ışık,kalabalık).                  
4.Tedavi ve  uygulamaların uykusunu bölmeyecek şekilde ayarlanması sağlanacak.   
5.Uykusuzluğun nedeni agrı ise uygun girişimler planlanıp uygulanacak.(Ağrı takip  formu doğrultusunda).                                                                                                                                            6.Doktor isteminde yer alan uyku ilacı verilecek.

29.YETERSİZ SOLUNUM VE ETKİSİZ HAVA YOLU AÇIKLIĞI

1.Etkin hava yolu temizliğinin ve yeterli solunumun sağlanması.

1.Kontraendike değilse semi fowler  pozisyonu verilece .                                                           
2.Solunum hızı, derinliği,ritmi,yardımcı kasların kullanılması,solunum sesleri,öksürük,balgam karakteristiği(renk,koku,miktar,kıvam)yönünden değerlendirilecek.                                               
 3.Hasta sekresyon miktarı ve rengindeki değişiklikleri ve hiper termi acçısından takip edilecek. 4.Gerekirse hava yolları aspire edilecek(nazotrakeal,nazofarengeal).                                     
5.Gerekirse fizyoterapist ile iletişime geçilerek hastanın derin solunum ve öksürük egzersizleri yapması sağlanacak.                                                                                                                         
6.Sekresyonları kolay atması için  hastanın durumuna göre pozisyon değişikliği yapılacak.(2 saatte bir)gerekirse postral drenaj sağlanacak.                                                                                                     7.Sık sık ağız bakımı verilecek.                                                                                                                      8.Hasta ve ailesi beslenme sırasında aspirasyonu önleme ve gerekirse yapılacaklar konusunda eğitilecek.                                                                                                                                                             9.Kontraendike değilse yeterli sıvı alımı sağlanacak.                                                                           10.Gerekirse doktor ile iletişime geçilerek kan gazı bakılacak.                                                        11.Doktor orderina göre bronkodilatör,ekspektoran,steroid ve antibiotik tedavileri yapılacak.     
12.Oksijen tedavisi order edilirse nemlendirilerek ,belirlenen hızda verilecek.                             
13.Olası entübasyon için gerekli malzemeler hazır bulundurulacak.                                                    14.Mekanik ventilasyon ile takip edilen hastada ,entübasyon tüpünün seviyesi,bilateral solunum sesleri ,parametreleri takip edilecek.                                                                                                        
15.Bebek ve çocuklarda burun tıkanıklığı varsa Serum Fizyolojik  ile temizlenecek.

30.YUTMADA BOZUKLUK /ASPİRASYON RİSKİ

1.Yiyecek sıvı ve sekresyonu aspire etmesini önlemek.        2.Beslenmeyi sürdürmek

1.Ağızda biriken sekresyonlar sürekli aspire edilecek.                                                                   2.Beslenme sırasında hasta semi fowler pozisyonunda olacak ve başı dik öne dogru tutulacak.      
3. Su yerine kıvamı daha yoğun sıvılar tercih edilecek.                                                                         4.Hasta sık ,küçük öğünler şeklinde beslenecek.                                                                                 5.Acele edilmeyecek ağzındakileri yutması için zaman tanınacak.                                                       6.Ağız içinde yiyecek kalıntısı olup olmadığı kontrol edilecek ve ağız bakımı verilecek.                7.Hasta aspirasyon açısından gözlemlenecek.                                                                                         8.NG ile beslenen hastalarda toleransı kontrol edilecek.                                                                            9.Bulantı-kusması olan hastalar dikkatli gözlemlenecek ve doktoruna bilgi verilecek. Doktora yutma güçlüğü var ise  bildirilecek .